Το παρακάτω θέμα θα ήθελα να το αφιερώσω στον θεματοφύλακα της σαρακατσαναίηκης παράδοσης την σαρακατσάνα μητέρα .
Αναμφισβήτητα η εργασία της σαρακατσανας ήταν σκληρή ,από μικρό κορίτσι έτρεχε κοντά στα πρόβατα και μοιραζόταν τις δουλειές της στάνης ισάξια με τα αρσενικά αδέρφια της και όταν γύριζε στο κονάκι την περίμεναν και οι δουλειές του κονακιού που τις μοιράζονταν με την μητέρα της τις αδερφές τις και την γιαγιά της.
Όταν η σαρακατσανα παντρευόταν και έκανε παιδιά τότε ο οι αρμοδιότητες της μεγάλωναν πέρα από το να τα ταΐσει και να τα τρανέψει είχε την ιερή υποχρέωση να τους μεταδώσει και τον σαρακατσαναίηκο τρόπο ζωής . (Το βράδυ δίπλα στην φωτιά με τα παραμύθια ,τις οικογενειακές ιστορίες , τους μύθους ,τους θρύλους , τις παροιμίες, τα αινίγματα και όλη την ημέρα με τις συμβουλές τις υποδείξεις και τις απαγορεύσεις μάθαιναν τα λιανοπαίδια τι είναι σαρακατσαναίηκη παράδοση. Ήταν τέτοια η σαρακατσαναίηκη παράδοση που τα μικρά σαρακατσανόπουλα μάθαιναν να σέβονται πάνω απ' όλα την μητέρα τους (δεν είναι τυχαίο που όλοι οι Σαρακατσαναίοι αποκαλούν την μάνα του μητέρα και όχι μαμά) .
Αλλά παράλληλα μάθαιναν να σέβονται τις μητέρες των άλλων και γενικότερα όλες τις γυναίκες . Στην σαρακατσαναίηκη διάλεκτο κανένας δεν θα βρει λέξη που να είναι υβριστική προς την γυναίκα διότι η σαρακατσανα είχε κερδίσει με το σπαθί της την εμπιστοσύνη της σαρακατσαναίηκης κοινωνίας.
Για πολλά χρόνια οι σαρακατσάνες ήταν οι πιο περιζήτητες νοικοκυρές .
Πρώτες ξυπνάγανε το πρωί και τελευταίες κοιμόντουσαν το βράδυ, ήταν αυτές που δεν άφηναν τίποτα στην τύχη, από το νοικοκυριό ,την διατροφή της οικογένειας ,την φροντίδα των παιδιών ,το κοπάδι το άρμεγμα ,το φτιάξιμο του τυριού κλπ και είχαν σαν απώτερο σκοπό να μην ντροπιάσουν το σπίτι τους με κανέναν τρόπο γιατί έτσι τις έμαθε η μητέρα τους.
Έχω ακούσει απίστευτες ιστορίες για διάφορες σαρακατσάνες ,αυτή που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν για μια σαρακατσάνα που επέστρεφε από το κοπάδι στο χωριό της ,ήταν ετοιμόγεννη και πάνω στη στράτα ήρθε η ώρα να γεννήσει ,στηρίχτηκε πάνω σε ένα δέντρο γέννησε μόνη της το παιδί της , το πήρε και συνέχισε το δρόμο για το σπίτι της (είναι πραγματική ιστορία).
Οι σημερινές μητέρες για τον παραμικρό λόγο τσιρίζουν πάνω από τ' αυτιά των παιδιών τους προσπαθώντας να τα μαλώσουν για κάτι που αυτά δεν καταλαβαίνουν γιατί δεν τους έχει εξηγήσει κάποιος ποιο είναι το σωστό και πιο είναι το λάθος. 
Στην σαρακατσαναίηκη κοινωνία όμως, όλοι ήξεραν τι να κάνουν και τι όχι, ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος ,και όταν ερχόταν η ώρα να  μαλώσει η μητέρα του ή η γιαγιά του το παιδί ,καθότανε μπροστά του στύλωνε τα μάτια της στα δικά του και του μίλαγε με τέτοιο τρόπο που καταλάβαινες ότι η φωνή της δεν έβγαινε όχι από τον λάρυγγα της αλλά από την ψυχή της και το πρώτο πράγμα που αισθάνονταν το παιδί ήταν το συναίσθημα της μητέρας του ή της γιαγιάς του που καταλάβαινε δεν το μάλωνε γιαυτό που έκανε, αλλά γιατί απέτυχε να το κάνει  ικανό και  να μεταδώσει στο παιδί της αυτά που της έμαθε η δική της μητέρα .
Το παιδί από την πλευρά του στεκότανε όρθιο μπροστά της με το κεφάλι κατεβασμένο και το δάκρυ έτρεχε κορόμηλο και δεν έκλαιγε για αυτό που έκανε αλλά γιατί ντροπιάστηκε πρώτα στα μάτια της μητέρα του και στην οικογένεια του γενικότερα. 
Όπως έχω αναφέρει η ο σρακατσαναίηκος τρόπος ζωής δυστυχώς έχει σβήσει για πάντα εδώ και μισό αιώνα περίπου ,αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς είναι ανάλογα με τα βιώματα μας να περισώσουμε ότι μπορούμε από την θαυμάσια σαρακατσαναίηκη κοινωνία.
Εκείνο που προσπαθώ να εφαρμόσω στον εαυτό μου και στο σπίτι μου είναι η σαρακατσαναίηκη ηθική.