Η  παραπάνω φυλή έζησε και επιβίωσε στον χώρο της βαλκανικής για πολλές χιλιάδες χρόνια σύμφωνα με πολλούς ανθρωπολόγους και κοινωνιολόγους. Μαζί τους δυστυχώς χάθηκε και μία τεραστία λαϊκή παράδοση.
Σήμερα πολλοί σύλλογοι Σαρακατσαναίων σε όλη την Ελλάδα προσπαθούν να διασώσουν οτιδήποτε μπορούν από αυτή την τεράστια παράδοση  . Αλλά εδώ τίθεται το ερώτημα πως θα σώσεις μια τόσο μεγάλη παράδοση την στιγμή που δεν ξέρεις ακριβώς ποια είναι αυτή η παράδοση και όχι μόνο , πολλοί από εμάς δεν ξέρουμε καν ποιοι ήταν πραγματικά οι Σαρακατσαναίοι.
Υπάρχουν πολλοί Έλληνες ανάμεσα τους και πολλοί Σαρακατσαναίοι που αν τους ρωτήσεις τι ήταν οι Σαρακατσαναίοι, θα σου απαντήσουν απλά ότι ήταν τσοπάνηδες στα βουνά, χωρίς να σκεφτούν ποτέ ποια λαϊκή παράδοση έφερναν μαζί τους αυτοί οι αγέρωχοι κάτοικοι των βουνών.
Αλλά και εμείς, που λέμε ότι είμαστε Σαρακατσαναίοι ,καθίσαμε ποτέ να σκεφτούμε ποιοι ήταν πραγματικά οι πρόγονοι μας την εποχή που αποτελούσαν ξεχωριστό κοινωνικό σύνολο μέσα στην ελληνική κοινωνία;
Από πού ήρθαν, πως ζούσαν, τι έτρωγαν , γιατί ήταν απομονωμένοι από τους υπόλοιπους Έλληνες , ποιους κανόνες και άγραφτους νόμους εφάρμοζαν για να διατηρούν τις απαιτούμενες ισορροπίες της σκληρής κοινωνία τους, πώς ντυνόντουσαν, τι φορούσαν πριν φορέσουν φουστανέλα ,τι μουσικά όργανα χρησιμοποιούσαν, τα τραγούδια τους και οι χοροί τους κάτω από ποιες συνθήκες δημιουργήθηκαν, επηρεάσθηκαν από τους υπόλοιπους έλληνες και κατά πόσο και που έμαθαν τόσα πολλά πράγματα γύρω από την χλωρίδα και την πανίδα της Ελλάδος και τέλος πάντων τι ήταν εκείνο που τους έκανε να επιβιώσουν τόσες χιλιετίες κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες;
Σήμερα εμείς οι νεότεροι Σαρακατσαναίοι μαζευόμαστε σε ένα σύλλογο ή πάμε σε κάποιο αντάμωμα ακούμε ή τραγουδάμε διάφορα τραγούδια που λέμε ότι είναι σαρακατσαναίηκα , ακούμε διάφορα μουσικά όργανα που λέμε ότι είναι σαρακατσαναίηκα, φοράμε διάφορες παραδοσιακές στολές που λέμε ότι είναι σαρακατσαναιηκες χωρίς να ξέρουμε κατά πόσο όλα τα παραπάνω αντιπροσωπεύουν την παράδοση μας.
Κατά την προσωπική μου άποψη σήμερα τα ανταμώματα έχουν μετατραπεί σε πανηγύρια , όπου παίζονται διάφορα μουσικά όργανα και μαζί με τα παραδοσιακά μας τραγούδια ακούγονται και διάφορα αλλά δημοτικά τραγούδια από όλα τα μέρη της Ελλάδος, που δεν έχουν σχέση με την μουσική παράδοση της φυλής μας.
Επίσης παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των διάφορων Σ. συλλογών ,το μόνο που έχει διασωθεί από το σύνολο της Σ. παράδοσης είναι να ένα μικρό κομμάτι που λέγε μουσική παράδοση.
Όμως η Σ. παράδοση δεν είναι μόνο τα τραγούδια και οι χοροί αλλά ήταν ο συγκεκριμένος τρόπος ζωής των προγόνων μας που μεταδίδονταν από πατέρα σε γιο, από μάνα σε κόρη, από γιαγιά και παππού σε εγγονό και περιελάμβανε ,μύθους, παραμύθια, αινίγματα, ηρωικές πράξεις συγγενών και προγόνων , οικογενειακή ιστορία, προλήψεις, τρόπους συμπεριφοράς, κανόνες ηθικής κλπ .

Υ.Γ. Πενήντα με εξήντα χρόνια μετά το την εξαφάνιση της σαρακατσαναίηκης φυλής σαν ξεχωριστό κοινωνικό σύνολο μέσα στην ελληνική κοινωνία , πρέπει να συνυδητοποιήσουμε ότι είμαστε η εσχάτη γενιά Σαρακατσαναίων που έχει προσωπικές εμπειρίες από την πραγματική σαρακατσαναίηκη ζωή και ότι ο ρόλος μας και οι ευθύνες μας είναι τεράστιες και ότι είμαστε η γενιά που πρέπει να πάρει τις σωστές αποφάσεις που θα καθορίσουν και θα εξασφαλίσουν το μέλλον της φυλής μας.
Ήδη χάθηκαν πενήντα έως εξήντα χρόνια άδικα. Εκείνο που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας είναι ότι η φυλή μας υπήρξε και επιβίωσε κάποτε κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες ,υπάρχουμε σήμερα, αλλά αν θέλουμε πραγματικά να τιμήσουμε τους προγόνους μας πρέπει να υπάρχουμε και στο μέλλον. Για να το καταφέρουμε όμως αυτό πρέπει να γνωρίζουμε καλά τι είναι σαρακατσαναίηκη παράδοση με όλη την σημασία του όρου και να συνειδητοποιήσουμε ότι η παράδοση μας δεν είναι μόνο τραγούδια χοροί και φαγοπότια ,γιατί αν δεν το συνειδητοποιήσουμε είναι θέμα χρόνου πότε θα εξαφανιστούμε για πάντα.